Bebek Kitapları - 1. yıl

Ve geldik listemizin en iyi on kitabına :) Daha çok Türkçe kitap olmasını umardım ama geçen yazıda anlattığım sebeplerden ötürü, bu listede yalnızca bir tane çıktı. Yazdan sonra artacak umarım. 1. kitap dışındaki tüm kitaplar Amazon'a linkli, kitapların içeriklerini görmek isterseniz başlıklarına tıklayınız. 2. yıl kitapları için de buraya. 

1. Ayağına Diken Batan Süper Karga / Selçuk Demirel:

"İşte size süper karga

Ormandaki ağaçlarda

Şarkı söylüyor bağıra bağıra

Baksanıza şuna!

Yaramazlık yapa yapa

Diken batmış ayağına

Uf uf, gak gak..."

Bu kitap, 2-7 yaş için öneriliyor ama bence bebekler için de zevkle okunabilecek bir kitap. Daha önce bahsetmiştim, çok küçük bebeklere kitaplar vasıtasıyla kelime, örnek davranış öğretme kaygısıyla yazılmış kitaplar yerine belli bir ahengi olan kitaplar okumak çok daha iyi. İngilizce'de Dr. Seuss'un böyle çok kitabı var, Türkçe için de arkadaşım Selçuk Demirel'i tavsiye etmişti, Nazım Hikmet tarafından yazılan Süper Karga'nın öyküyüsünü kafiyeli bir şekilde yeniden kaleme almış ve resimlemiş. Biz severek okuduk, YavruSu da severek dinledi, "gak" da ilk söylediği kelimelerden biri oldu :)

Not: Kitapta Süper Karga'nın dost olduğu bir koyuncuk var, onu emanet ettiği aile, koyuncuğu düğün yemeği yapıyor. Koyunun kesilmesinden bahsedilmiyor ama "koyuncuğun etiymiş en lezzetlisi de" diye bir cümle geçiyor. Bu konu üzerine çok düşündük, belki Nazım Hikmet'in yaşadığı dönemde daha sıradan karşılanabilecek bir olaymış ancak şu anda bir hayvanın yenilmesi, ya da yenilse bile bunun çocuk kitabına konulması çok mantıklı gelmiyor olabilir. Şu anda bebişle karganın emanet ettiği arkadaşının yenilmesi üzerine bir tartışma yürütecek durumda değiliz. Ama vakti geldiği zaman bu konu çeşitli şekillerde konuşulabilir: karganın emanetine olan yaklaşımın etik olup olmadığı, yaşam döngüsü üzerinden neden insanların et yediği, ya da yememeyi tercih ettiği, farklı beslenme alışkanlıkları ve daha birçok şey.

---

2. Whole World / Christopher Corr:

"We've got the whole world in our hands

She's got the sun and the moon in her hands

He's got the mountains and the valleys in his hands..."

Bebeklere okunacak/söylenecek başka bir tür de şarkılı kitaplar. Bizim bebişin en sevdiği Whole World şarkısı. Çok basit bir ezgisi var, öyle ki bazen bizi bayabiliyor ama bizimki gibi araba yolculuklarını hiç sevmeyen, 5 dakikada olayı trajedi haline getiren bebişler için birlikte yolculuk yapmanın tek yolu bunlar oluyor :) Neyse ki müzik düzenlemeleri kaliteli.

Kitap, şarkının sözlerine uygun bir şekilde illustre edilmiş, her sayfada dünyayla ilgili bir şeyler resmedilmiş (göller, ovalar, kuşlar, ağaçlar, denizler, balıklar, vs.) Çevreci bir teması var. Kitabın arkasında daha büyük çocuklara okunabilecek çevreyle ilgili güzel bilgiler var. Ve en güzeli de ders verir şekilde değil, gayet yalın ve bilimsel şekilde anlatılmış olması.

---

3. Bear About Town / Stella Blackstone, Debbie Harter

"Bear goes to town every day. He likes to walk all the way. On Monday, he goes to the bakery. On Tuesday, he goes for a swim...."

Bu kitabı geçen hafta kütüphaneden almıştık ve bizim YavruSu kitabı görür görmez aşık oldu gibi bişey oldu :) Sabahın 6, 6 buçuğunda kalkıp bu kitabı okutmacalar, ilk kez çıplak olarak tuvalete bu kitapla oturmacalar... Bir de yine ilk kez baştan sona kendi kendine okuduğu kitap bu oldu, el kol hareketleriyle, daha önce duymadığımız bir dilde :)

Kitapta resmini görmüş olduğunuz ayı kardeş yürüyüş yapmayı çok seviyor. Pazartesi fırına, Salı günü yüzmeye, Çarşamba günü sinemaya,... böyle hergün farklı bir yere gidiyor, geziyor da geziyor. Özel bir konusu yok ama çizimler çok başarılı. Sonunda bir de harita var, gittiği yerleri gösteriyor. "Aaa burdan çıkıp da buraya gitmiş" diye bakıyoruz arada ama daha erken bizim için. Sanırım bu da çocuğunuzla birlikte birkaç yaş yaşlanabilecek kitaplardan. Bir de ayının erkek olması ama kolunda sepeti ve çiçekleriyle resmedilmiş olması da kitabı ayrı bir alternatif, ayrı bir sevimli kılıyor. Son olarak da bir spoiler vereyim: yüzme mayosu çok başarılı :)))

---

4. Where is Arthur's Gerbil? / Mark Brown

Bu da bizim YavruSu'nun favorilerinden. Flap book diyorlar, Türkçesi kulaklı kitapmış. Aslında ben illüstrasyonlarını çok sevmedim ama bizim bebiş bayılıyor, gerçi sanırım bu kapakları/kulakları açma olayı cazip geliyor, altından ne çıkacak diye, defalarca açıyor. Sonunda gerbili bulunca da "cobaaa" diye seviniyor, ama her seferinde :)))

Amazon'da biraz pahalı; biz ikinci el almıştık, gayet güzel kullanılmıştı. Bebişin 'daha ne kadar açılabilir acaba bu kapaklar' deneyleri sonucunda biraz incindi ama bantla icabına baktık, hala okuyor.

---

5. Close Your Eyes / Kate Banks and Georg Hallensleben

Bundan geçen yazıda bahsetmiştim aslında ama bu yazının bütünselliği açısından tekrar etmek istedim.

Kitap İngilizce ve 4-8 yaş için öneriliyor ama bence bebeğinize de okuyabileceğiniz, resimlerini gösterebileceğiniz güzel bir kitap.

-"Kapat gözlerini" diyor anne kaplan... amaa küçük kaplancık uyumak istemiyor, o yüzden de başlıyor türlü türlü bahaneler bulmaya. Önce, "Gözlerimi kapatırsam gökyüzünü göremem ki" diyor. "Tabii ki görebilirsin, hatta çeşit çeşit şekillere bürünmüş bulutların yanında uçtuğunu, ayın kucağında sallandığını bile görebilirsin" diyor annesi. Sonra "ama gözlerimi kapatırsam hışırdayan yaprakları nasıl görücem?" diyor. Annesi de ona çok güzel yapraklar olan bir ormanı tasvir ediyor, orda arkadaşlarıyla oynayacağı oyunları... ve bunların hepsini rüyalarında görebileceğini anlatıyor. Böyle devam ediyor. En sonunda "ama gözlerimi kapatınca karanlık oluyor, korkuyorum" diyor küçük kaplancık. Annesi de ona şöyle diyor:

-Karanlık yalnızca aydınlığın öteki yüzü, rüyalardan hemen önce gelen yer...

---

6. Bear on a Bike / Stella Blackstone, Debbie Harter

Bu kitabı henüz okumadık ancak buraya koymayı çok istedim. Sipariş verdim, gelince güncelleyeceğim. Neden istedim? Çünkü bisiklet olduğunu görünce çok heyecanlandım. Geçen gün kütüphaneye gittiğimizde bebişin ordaki trenlere ilgi gösterdiğini gördüm, öyle ki kendinden büyük çocukların ellerinden trenlerini kaptı kaçtı; böyle oynamıyoruz, paylaşıyoruz dedim ama hiiiç. En iyisi oyuncakçıdan tren veya araba alayım diye düşünürken, neden hiç bisiklet yok, alternatif bir ulaşım aracı olarak teşvik edilmesi çok önemli oysa diye düşündüm, hele de geçen yazıda bahsettiğim Bir Dolap Kitabın yazarlarından Yıldıray'ın blogundaki 2009 Yılı Yaratıcılıktan En Uzak Sinirli Şoför Ödülü yazısını okuyunca! Uzun bir bisiklet arayışına giriştim, oyuncak araba gibi elde tutulabilen, 2 veya 3 tekerli basit bir bisiklet. Malesef bulamadım; ne Target'ta ne de Amazon'da. Bir tane gönlüme göre Ebay'de buldum ancak o da çok pahalıydı almadım. Sonra bugün bu yazıyı hazırlarken bu kitapla karşılaştım, yorumları okudum, örnek sayfalara baktım ve işte bu dedim:) Şimdiden çok sevdim. Gelince bir yorum yazarım buraya. Şimdilik böyle.

* * *

Bir de 'bottom ten'imiz var, daha doğrusu tenlerimiz var :) Geçen yazıda bahsetmiştim, tekrarlamayacağım ama iki kitap ve bir de türü var kiii, beni kızdırarak okutan, okurken kızdırtan (!)... bu yazıda değinmeden geçemeyeceğim. Top ten'in kalan 4'ü de bunlara alternatif olarak gelecek zaten.

* * *

I) Pisi Kedi Nam Nam: Çocuğunuza sağlıklı yemek alışkanlıkları kazandırmak istiyorsanız, bu kitabı kesinlikle almayın, çünkü Pisi Kedi'nin yediği 'yemek'ler: jöle (???), çikolata, makarna, pasta (!!!). Tamam bunları da yesin arada ama bütün kitap da böyle olur mu ya??? Yiyeceklerle ilgili bir kitap edinmek istiyorsanız, Eric Carle'ın The Very Hungry Caterpillar'ını önerebilirim.

7. The Very Hungry Caterpillar / Eric Carle

Bu kitapta da 'zararlı' kategorisinde olabilecek yiyecekler var aslında ama çok daha azınlıkta. Bir de hikayesi var kitabın; esas karakter tırtılın yaşamdöngüsü anlatılıyor: yumurtadan çıkıp hergün daha fazla şey yeyip büyüyerek kozaya dönmesi ve sonra da güzel bir kelebek olması. Carle böyle döngüsel hikayeleri seviyor. Bir de minik deliklerle sayıları canlandırmışlar: 1. gün 1 elmanın içinden geçiyor tırtıl ama doymuyor, ikinci gün iki armut, 3. gün 3 erik, diye gidiyor. Anlasın öğrensin kaygısıyla değil ama meraklı küçükler için parmaklarla içinden geçirme, arkasından bakma gibi, deneyler yapmaya müsait.

---

II) Diğer sinirlere zararlı kitabımız "Cemile Çinli ve Zenci Arkadaşlarını Seviyor": Cemile serisinin diğer kitaplarını bilmiyorum ama bu kitap son derece kötü. Sadece çevirisi değil kötü olan, daha kötüsü sahte duyarlılıkla yazılmış, her sayfadaki ders verir nitelikte olan diyalogları. Zaten zenci kelimesini kullanması nasıl bir bakış açısıyla yazıldığını deşifre ediyor aslında. Kitaptaki ana karakter tabii ki 1. dünyalı ve "zenci" arkadaşlar da melez --renkler de yumuşatılmış yani!!!

Eğer çocuğunuzun başka kültürleri tanımasını istiyorsanız çok güzel kitaplar var. Biz Animal Boogie'yi almıştık, yine bir Barefoot Books kitabı --ailecek çok seviyoruz bu yayınevini :))) Zaten ilk 10'un dördü de burdan. Başka kitaplar da var tabii bu tarzda; hatta henüz almadık ama bu kitabı ve şu kitabı merak etmiyor değilim. Bizim kitap şöyle:

8. Animal Boogie / Debbie Harter:

"Down in the jungle in the midday heat

What can you see stomping its feet

With a stompy stomp here and a stompy stomp there

What's that creature stomping here and there?"

- arka sayfada:

"It's an elephant!

She goes stomp stomp boogie woogie yoogie

...That's the way she's stomping her feet."

Bu CD'li kitapta da önce her sayfada soruyor, şu ağacın arkasında saklanan kim, ayağını vurarak yürüyen kim, yerde sürünerek gelen kim, sallana sallana dans eden kim diye. Arkasındaki sayfada da görüyoruz ki ilgili hayvan kimse bir çocukla dans ediyor, oynuyor veya tekerlekli sandalyeden el sallıyor. O 'zenci' bu 'çinli' diye mimlemeden farklı kültürlerden çocuklar dans ediyorlar birlikte, engelli bir kız çocuğunu da aralarına alarak. Ama acıma, hoşgörü vesaire duygularla ya da mesajlarla değil, gayet doğal ve mutlu bir şekilde herkesi birlikte görüyor çocuk. Neticede tekerli sandalye de bu dünyanın bir parçası, aman bizden uzak olsun gibi bir kaygı yok, kaygısı yok kitabın.

---

III) Son olarak da "Kül Kedisi, Rapunzel, Pamuk Prenses, Uyuyan Güzel ve tüm cinsiyetçi masal kitapları" var ki bu konuyla ilgili söyleyecek söz dahi bulamıyorum. Tüm cinsiyetçi imgelerin bir araya toplanmış halleri!!! Hepsi dünyalar güzeli genç kızlar ve nedense talihsizliklerinden (kafasızlıklarından alt mesajı da var tabii) başları sürekli belaya giriyor/sokuluyor --genelde de hem cinsleri olan kadınlar tarafından, kötü kadınlar (!). Ama neyse ki kurtarıcıları onların mutlu bir hayata kavuşmalarını sağlıyor --ve tabii ki o bir ERKEK!!!

Masal kitapları da bebeklikten itibaren her zaman okunabilecek kategoride. Yürümeye başladıkları dönemde, uzun kitaplar/öyküler dinlemeye sabredemediklerinde de kısaca anlatılabilir, yolda-izde-heryerde. Ve masallar çocukların en çok aklında kalan edebiyat türüdür, o yüzden hangi masalı anlattığımız bence çok önemlidir. Başka alternatifler de var elbette, ama ben 'top ten'in son ikisi olarak feminist olanlarını seçtim :)

9. The Princess Knight / Cornelia Funke, Krestin Meyer

Kral Wilfred'in 3 oğlu ve 1 kızı vardır, eşi ölünce kızını nasıl yetiştireceğini bilmediği için oğullarıyla aynı eğitime tabi tutar. Ata binmeyi, kılıç kullanmayı, erkek gibi davranmayı öğretir. Ama prenses Violetta, fiziksel olarak oğlanlardan küçük olduğu için bir kılıcı bile zor kaldırır. Fakat hiçbir zaman yılmaz ve sürekli çalışır. Ancak 16 yaşına geldiğinde babası onun evlenmesini ister ve bir mızrak dövüşü turnuvası düzenler. Prenses Violetta da gizlice turnuvaya katılır veeee gerisi kitapta deyip heyecan yaratayım diyecektim ama dayanamadım, zaten siz de tahmin etmişsinizdir ki: turnuvayı o kazanır :)))

Kitabın kalın karton sayfalı versiyonu yok, 4-8 yaş arası için öneriliyor ama bence birlikte okumak için ideal, hatta sadece masal olarak bile anlatılabilir.

---

10. Princess Smartypants / Babette Cole

Bu kitabın teması da bir öncekiyle benzer. Prenses Smartypants evlenmek istemez ve 'evcil hayvanlar'ıyla (ejderha ve benzeri yaratıklarla) birlikte hayatını geçirir. Ama kral ve kraliçeden emir gelince, kendisiyle evlenecek adaylar için çeşitli yarışmalar düzenler ve eğlence başlar :) Prens Vertigo, onu kristal kaleden kurtarmakla görevlendirilir; başka bir prens, onunla roller skate disco yarışmasına katılır; diğeri, prensesin evcil hayvanlarını beslemelidir, ..., en sonunda bir prens bütün zorlu görevleri başarıyla yerine getirir ve prensesle evlenmeye hak kazanır. Ancaaaak bizim Smartypants'in buna hiç niyeti yoktur. Ona öpücük ödülü verir ve prens devasa kara bir kurbağaya dönüşür. Bunu gören, duyan tüm prensler bir daha prensesin yanına yaklaşmazlar. Ve prenses de evcil hayvanlarıyla birlikte sonsuza kadar mutlu bir şekilde yaşar :)