Alis gerçekte hangi diyarda? / Başka bir bilim kurgu mümkün!

Bahar tatili dolayısıyla 15 ay sonra ilk kez sinemaya gidebildik :) Yaşasın bahar! Hoş, filmden çıkınca, bizim kuzu daha eğlenceli, film de ne ola ki diye yaptığı şebekliklerden konuşmaya başladık (anne-baba olmanın yan etkileri, aman dikkat!) ama yine de 3 boyutlu sinemanın geldiği son noktayı izlemek çok keyifliydi (neyse hala umut var galiba bizim için :) Gerçi, reklamlardaki animasyonlar, filmdekinden daha iyi gözüküyordu ya, neyse.

Şimdi filmin kendisine dönecek olursak, efendim, filmimizin kahramanı, Alis, bir kadın; tabii ki güzel bir kadın. Beyaz, ince ve zarif; hatta, o akıl almaz canavarlarla savaşırken bile çok zarif. Bir o kadar da başına buyruk. Kendisinden evlilik konusunda bir karar vermesi beklenirken, onca insanı tören alanında bırakıp tavşanın peşinden harikalar diyarına iniyor. Burada 'wonderland' diye duyduğu yerin aslında 'underland' olduğunu öğreniyor, hem gerçekten yerin metrelerce altında, hem de bir nevi bilinçaltında yaşananlar sanki. Kahramanımız Alis, bu 'underland'de görüyor ki, her fantezi kitabı ve filminde olduğu gibi iyiler ve kötüler diye keskin sınırlarla ayrılmış tiplemeler var. Yalnız buradaki iyiler saflıkla aptallık arasındaki ince çizgide gidip geliyorlar. Klasik iyiler gibi değiller, biraz daha tuhaf halleri. Herneyse, burada, yani underlandde türlü türlü maceralar yaşıyor Alis; kah büyüyor, kah küçülüyor ama beyaz prenses (tabii ki o iyiyi temsil ediyor) sayesinde 'normal' boyutlarına ulaşıyor. Çünkü anormallik kötülere, kendini bilmezlere has, ha bir de delilere. İyi olmak için 'normal' olmak gerek, taşkınlıklar kabul edilemez bu bölgede. Keza, kırmızı prenses beyaz prenses gibi değil, vücudunun kafasına oranı bir bölü beş. Ve o kötü, öyle kötü ki ordusunu toplayıp kız kardeşi ile savaşmak üzere sefere çıkıyor. Ve nasıl oluyorsa oluyor, bütün bir film boyunca silah kullanmayı reddeden barışçı Alis, bir anda değme aksiyon filmlerindekilere taş çıkartacak şekilde bir performans sergiliyor ve kırmızı prensesin gönderdiği korkunç ejderhayı kılıcıyla ikiye ayırıyor. Ejderhanın kafası ağırçekimde yere düşerken bile hiçbir şey hissetmiyor!!! Bundan sonra bir seçim yapması gerekiyor. Eğer isterse, harikalar diyarında, kafayı sıyırmış ama iyi arkadaşlarıyla kalabilir ancak o cevaplamam gereken sorular var deyip yukarı çıkıyor. Bizde bir heyecan başlıyor ve beklediğimiz gibi 'alternatif' son vuku buluyor: lordun evlenme teklifine cevabı hayır oluyor. Ben şahsen bu sahnede çok etkilenmiştim, vay be dedim ne feministmiş şu Alis! Ama malesef film burada bitmiyor. Alis, lordun babasıyla birlikte şirketin başına geçip Çin'e, uzak doğuya gitmek için gemiye biniyor. Yani görüyoruz ki, evlenmenin alternatifi kariyer sahibi olmak ve "kolonicilikmiş" (Özlem Aslan, 2010)!!! Ne kadar şaşırtıcı değil mi???

Bir diğer nokta da, yazarın sapıklık derecesindeki çocuk aşkı. Lewis Carroll'ın, Alis karakterini hayranlık duyduğu 11 yaşındaki bir kız çocuğundan esinlenerek oluşturduğu söyleniyor. Kendisi inkar etse de yaptığı çıplak çocuk resimleri, anatomik veya masum bir sanatı değil, basbayağı erotizmi yansıtıyor (bkz. Wikipedia). Bilmem tesadüf müdür, Alis'in lordla evlenmeyi reddedip lordun babasıyla birlikte gemiye binerek bulunduğu yeri terk-i diyar eylemesi.

Şimdi düşünüyorum da, bu senaryoyu bir kadın yazsaydı nasıl olurdu acaba? Evet, iyi erkek yazarlar, alternatif muhalif sanat yapanlar, ve saireler de var ancak yine de kadınların daha çok yazması edebiyatı daha da özgürleştirecektir diye düşünüyorum. Örneğin Ursula K. Leguin'in fantezi edebiyatına kattığı şeylerin yanısıra, onun klişelerini altüst ettiği pek çok yazını da mevcut. Okurken kaptırıp hayal ettiğiniz bir karakterin tasvirini yaptığında, yaşadığınız duvara çarpılmışlık duygusu tarif edilemez. Onun karakterleri kesin sınırlarla ayrılmış iyi ve kötü yaratıklar değil. Genç, güzel, beyaz, zarif, 'doğru', 'normal', mükemmel kadın ve erkekler hiç değil. İyinin de kötünün de kendi içimizde olduğunu, gölgemizle yüzleşmekten korkmamamız gerektiğini söyleyen Ursula K. Leguin'in en çok değer verdiği şey değişim çünkü. Anaerkil ve anarşist bir toplum inşa ettiği Mülksüzler romanında, gezegenler arası barış ödülünü verdiği hayatı boyunca değişimin bir parçası olmuş yaşlı bir kadının hayatından kesitler sunduğu Bağışlanmanın Dört Yolu'nda, ve diğer tüm romanlarında hep değişimi anlatır, ve değişimden korkmayanları. Barışçı, çevreci ve feministtir onun bilim kurgu romanları. Velhasıl kelam, görürsünüz ki okudukça, 'farklı' 'kahramanların' yaşadığı, 'farklı' 'diyarlarda' geçen başka bir bilim kurgu mümkün!