Doktora durumları

Bir arkadaşım, doktora yapanların ‘gerçek’ hayatta bir şey yapmaya cesareti olmayan insanlar olduğunu söylemişti. Kimbilir belki de onlar, küçükken sorgulamaya kalkışan insanlardı, ‘gerçek’ hayatla ilgili sorgulamaların iyi birşey olmadığını öğrenmiş, ama sormak araştırmak güdülerinden vazgeçememiş, zamanla sorularını farklı şekillerde sormaları konusunda yönlendirilmiş, eğitim almış insanlardı. Sorularını kalıbına uydurdukları sürece bir zararı yoktu. Hatta her ne kadar 'gerçek' hayatla ilişkilerini minimuma indirmiş olsalar da toplumda sükseli gözüken bir iş sahibi olacaklardı: Profesör. Toplumdan uzak olmasına rağmen toplum tarafından koşulsuz saygı duyulan bir meslek. 'Gerçek' hayata dair araştırmalar yapmasına rağmen çoğu zaman gerçek hayatla ilgisi olmayan, kopuk ve izole kişi.

Akademik dünya gerçekten enteresan burada. İnsanlar sayılarla varoluyor, sayılarda varoluyorlar. Yaptığınız yayın sayısı, aldığınız referans sayısı, gittiğiniz konferans sayısı, araştırmanızda kullandığınız olmazsa olmaz sayılar. Örneğin ben "critical theory" (eleştiri teorisi) çalışmak istediğimi söylediğimde danışmanım, bunun demode olduğunu, araştırmamda deneysel bulguların olmasının çok önemli olduğunu, aksi takdirde kimsenin beni işe almayacağını söyledi. Yani kısaca istatistik testleri uygulayabileceğim veri toplamalı ve bunları sayılara dönüştürüp o şekilde konuşmalıymışım, diğer bilim dallarını çok bilmiyorum ama en azından bilgi bilimi için bu böyleymiş.

Ben de peki dedim, o zaman blogları çalışayım, annelik bloglarını. Bizim alan daha çok Web'le ilgili analiz yapıyor zaten, e bloglar da bir nevi bilgi paylaşımı görevi görüyor, belki "information retrieval" alanında yeni birşeyler bulurum ve koparım :) Kopmaya niyetim olduğundan değil tabii, tek amacım bir an önce doktorayı bitirip öğrencilikten kurtulmaktı bu diyaloglar yaşanırken; zaten 'critical theory'de de bu yüzden ısrarcı olmamıştım, çünkü onun için pek aşina olmadığım bir literatürü (klasik felsefe, politik felsefe) çokça okuyup anlamam ve güzel bir şekilde yorumlamam gerekiyordu. Aslında yaratıcılığa en açık alan burası ve fakat benim gözüm iki senede böylesine ağır bir literatürü okumayı çok kestiremedi. Bu noktada üniversitede felsefe okumadığıma çok pişman oldum. Kafamı duvarlara vurdum ama burdaki duvarlar kağıttan yapıldığı için, olan bizim evin duvarlarına oldu. Ah kalın kafam, bi' işe yaramadığı yetmiyormuş gibi bir de zarar vermeye başladı...

...derken bölümden Grek kadom Illias'la konuştum. Bana tezim için konu bulmaya odaklanmaktan çok, ilerde ne yapmak istediğimi düşünmemi salık verdi. Mezun olduktan sonra ne olacaksın dedi? Nasıl yani dedim, e işte herkes gibi ben de üniversitede hoca olucam, yetmez mi. Yok dedi, "Bu hayatta ne yapmak istiyorsun?" diye tekrar sordu. Aynı akşam, yüzüncü kez eşim T. de benzer şeyler söyleyince, o noktada vurgun yemiş balık misali tutuldum kaldım...

Bu arada, seçtiğim konular dolayısıyla üniversitede işe alınmamın çok çok zor olduğunu öğrendim. Eğer üniversitede devam etmek istiyorsanız, tez konunuzun ‘marketable’, yani pazarlanabilir ve ‘serious’ yani ciddi olması gerekiyormuş. Öyle ideoloji, annelik falan çalışırsam vay halimeymiş; çünkü ilki pazarlanabilir değil ikincisi de ciddi değilmiş. Bloglar da, "public information" (halk bilgisine dayalı) olduğu için, bu tarz araştırmalar akademi dünyasında pek rağbet görmüyormuş. Ne olurdu sanki, ben de herkes gibi social network theory'e (sosyal ağ teorisine) ilgi duysaydım. Sosyal ağ derken, tabii ki akademi dünyanın içerisindeki ağdan bahsediyoruz, öyle blogroll'daki facebook'takine falan benzemez yani, çok ciddi(!) Şaka bir yana bunları çalışanlar tabii ki var ve bence olmalı da. Hatta bizim bölümden bir çocuk facebook profillerini inceliyor, sosyolojik açıdan. Ve bir başka doktora öğrencisi de bilimsel blogları inceliyor. O da annelik çalışmak istemiş ve minor'ını kadın çalışmaları bölümünde yapmış ama sonradan vazgeçmiş, gerçi şu anda da iş bulamıyor o ayrı.

Ama ümitsiliğe düşmemek gerekiyor. Bu konuda çalışıp iş bulanlar da var elbette, hem de çok güzel çalışmalar üretiyorlar. Bir tanesi: Association for Research on Motherhood (Annelik Araştırma Kurumu). Burdan çıkan kitaplardan birini okuyorum ben de şu aralar: Mothering and Blogging: The Radical Act of the Mommyblog. Bir de yeri gelmişken bahsedeyim, aynı yayınevinden değil ama doktora yapan ve üniversitede çalışan kadınların üniversitede anne olmakla ilgili yazdıkları makalelerden oluşan Mama PhD adlı bir kitap var, yine şu aralar okuduğum ve kendimden çokça şeyler bulduğum bir kitap. Sağolsun Lerna tanıtmıştı, kendisi 2 çocuk annesi ve doktorasını bitirmesi an meselesi :) Eğer siz de üniversitede varolma mücadelesi veren bir anne veya evde annelik mücadelesi veren bir akademisyenseniz mutlaka bu kitabı okuyun derim.

Benim mücadeleme gelince, yine merak içerisinde bırakıp kaçayım. Ama çok yakında döneceğim :) Şimdilik kitaplarla kalın, hoşçakalın!

* * *

Ve işte son durum...